Argüman iddianın(sonuç önermesinin) doğruluk değerini belirlemek için kurulan önermeler dizisidir. Yapısal olarak öncül ve sonuç adı verilen önermelere ayrılabilir. Argüman günlük dilde tek başına kanıt anlamında da kullanılmaktadır. Buna karşın felsefede temellendirilmiş ve kanıta dayandırılmış bilgi iddiasıdır. Felsefede argüman önermelerden müteşekkil temellendirme ve kanıta dayandırma işlemidir.
Argüman kurmak gerçeklere dayanmaya çalışan felsefi düşünce için önemlidir.Felsefenin karakteristiğini şüphe, dayanağını ise gerçek olarak ifade edebiliriz. Felsefe bir şüphe etme, yani görüşleri ve doğruları sınama çalışmasıdır. Felsefi argümanlar şüphe edicidir ve şüpheye de açıktır. Şüpheye gidermek için argümantasyon, yani gerçeklere dayanan önermeler dizisi ile akıl yürütme tutumundadır.
Felsefede argümantasyon mantık kürsüsünün, yani düşünmeyi ve konuşmayı ele alan disiplinin altında incelenir. Kelime kökeni olarak Latinceden gelen arguere(Proto Hint-Avrupa kökenli) parlatmak, aydınlatmak, bilinir kılmak anlamına sahiptir. Günlük İngilizcede ise argument tartışmak anlamındadır.
Argümantasyon Yapısı
Çoğu akıl yürütme genelden özele ya da özelden genele olacak şekilde gerçekleşir. Bunların dışında benzeterek, çıkartarak ya da saçmaya indirgeyerek de düşünülebilir. Yalnız biz bilimin ve felsefenin en temelinde yer alan ikisini vurgulayarak tartışmamızı “argüman nedir” sorusu ile sınırlayacağız.
Dedüktif(Tümdengelimsel) Argüman:Genel(Tümel) önermeden özel önermeye varmaya çalışır. Sonucun öncüllerden zorunlu olarak çıkmasına göre “geçerli” olur. Eğer öncüllerden biri biri yanlışsa “geçersiz” sonuca yol açar.
İndüktif(Tümevarımsal) Argüman: Dedüktif argüman kadar kesin ve doğru bilgi veremez. Bunun sebebi tikel kanıtlarla tümevaracak kadar kesin bilgiye ulaşamamamızdır. Bu yüzden tümevarımda geçerlik yerine güçlü ya da zayıf argümandan bahsedilir.
Ayrıntılı bilgi için Felsefi Düşünme Yöntemleri yazımıza göz atabilirsiniz.
Geçmişte filozofların ürettikleri örnek modellere bu yazımızda bakabilirsiniz
Argümantasyonun Önemi
İnsanlar nedenlerini bilmedikleri düşüncelere kapılabilmekte, kendileri olmayı bırakmakta ve akıllarını kullanmaya cesaret etmemektedirler. Bu yüzden kanıt talep etmeli, düşüncelerimizi de argümanlarla ifade etmeliyiz.
Bir bilgi iddiasının kendi başına yeterli olmadığı aşikardır. Temellendirmek, yani neden böyle düşündüğünü açıklama ve varsa kanıtlarını dile getirmek “doğru” bir düşüncenin nitelikleridir.
Özellikle yüz yüze tartışmada öne sürülen iddia tartışmanın konusundan alakasız olmaktadır. Tartışmanın ilerletilmesi gerekirken benliğin ön plana çıkarılmasına çalışılır. Felsefi tartışmada bunu engellemek için argümantasyonun sonunda bu argümanın konuyla ne alakası olduğunu da eklemekte fayda vardır.
Yazıda argümantasyon yazarın kendisi dışında iddia sahibi olmadığı için karşı argümanlarla desteklenmelidir. Yazar kendisini sınamıyorsa yazısının güvenilirliği tartışılmalıdır. Önerme, temellendirme, kanıt şeklindeki argümanını aynı şekilde bir karşı argümanla ve bu karşı argümanı çürütmek üzere bir karşı- karşı argümanla desteklemelidir.
KAYNAKÇA
- Austin Freely, Argumentation and Debate, Wadsworth, 2009.
- Douglas Walton, researchgate.net/profile/Douglas_Walton
- https://philosophy.hku.hk/think/arg/arg.php