Kategori: Felsefe tarihi
Bir uçtan diğerine gidiyoruz. Materyalizme karşı idealizme, egoizme karşı özgeciliğe, hazcılığa karşı çileciliğe, nihilizme karşı ahlakçılığa… İkilik, öğrenme şeklimize ve dilin doğasından kaynaklanır. Belirli tanımlar yoluyla öğreniyoruz ve kelimeler …
Analitik- kıta ayrımı felsefenin kapsamına ve yöntemine dair farklı vurgular içeren ve tanımı net olarak belli olmayan bir meta-felsefe sınıflandırmasıdır. Ayrım analitik felsefenin ortaya çıkışı ve kalan diğer akımların …
Orta Çağ felsefesi 5 ila 15. yüzyıl arasındaki dönemde yapılan felsefenin genel adıdır. Genel özelliği din merkezli yapılmasıdır. Avrupa’da Hristiyan felsefesi, Mezopotamya’da İslam felsefesi şeklinde yapılmıştır. Ek olarak iki …
Karl Heinrich Marx (5 Mayıs 1818, Trier – 14 Mart 1883, Londra) Alman politik felsefeci. Hayatı Hristiyanlığa geçiş yapan Yahudi bir avukatın oğlu olarak 1818’de doğdu. Marx da Bonn …
18-19. yüzyıllarda, özellikle 1750’den sonra politik hareketler hız kazanmış, Avrupa devrimlere sahne olmuştur. Monarşiler yerini önce anayasal(meşruti) monarşilere, ardından cumhuriyetlere bırakmaya başlamıştır. Hatta Paris’te 1871’de kısa süreliğine bir komün …
Hayatı Immanuel Kant, 1724’te bir zanaatkar ailede doğdu ve hayatı boyunca, o zamanlar Prusya’nın bir parçası olan kozmopolit Baltık liman kenti Königsberg’de yaşadı. Kendi ilini hiç terk etmemiş olsa …
Aydınlanma Çağı, Akıl Çağı ya da Aydınlanma Dönemi 17-18. yüzyıllarda Avrupa’daki entelektüel bir evredir. Karakteristik özellikleri arasında insan aklına güvenmek, insanın mutluluğunu önemsemek; özgürlük, eşitlik, adalet, anayasa, sekülerlik, hoşgörü …
René Descartes(Renne Dekart)(1596-1650) Fransız rasyonalist filozoftur. Hayatı 1596’da Touraine, Fransa’da doğdu. Babasının isteğiyle hukuk okudu. İnsanları tanımayı ve yeni şeyler keşfetmeyi çok seviyordu. Hollanda ordusuna katılmaya karar verdi. Burada …
Erken modern 1400’lerin ortasından 1700’lere kadar olan dönemde aydınlanmanın temellerini teşkil eder. Orta Çağ’ın 1400’lerin ortasında son bulduğu kabul edilir. 476-1450 tarihleri arasındaki Orta Çağ’ın karakteristik özelliği sistematik dinlerin …
Orta Çağ felsefesi 5. yy.(Roma’nın yıkılışı) ila 15. yy.(Rönesans) arasında dinin hakim olduğu bir felsefe döneminin yaygın adıdır. Antik ve Hellenistik dönemlerden etkiler olsa da Hristiyanlık başta olmak üzere …
Klasik Yunan(MÖ. 5 ve 4. yy.) sonrasında Yunanlıların Yunanistan’a verdiği ad olan Hellas’a benzeyen anlamında Helenistik felsefe MÖ. 4. ila MÖ.3. yüzyıllar arasında önceki okulların devamı şeklinde gerçekleşmiştir. Roma …
Felsefe okulu kavramını günümüzdeki gibi sistematik, resmi ve formel bir eğitim binasından ziyade bir grup insanın etrafında oluşan bir “ekol” olarak anlamak gerekir. Nitekim çoğu okul mensubu birbirinin tahsilinden …
Aristoteles duyuların bilgisine önem vererek felsefeyi bilime kazandıran ve endüstri çağına kadar da akla güveni simgeleyen büyük bir filozoftur. Bilgiyi önemserken değerleri arka planda bırakmamıştır. Hatta değer ve bilgi …
Tarihin en büyük tasnifçisi, tarihteki ilk büyük bilimci, mantığın kurucusu Aristoteles’in bilgi anlayışı nasıldı? Hocası Platon’dan farklı olarak bilginin bu dünyadaki duyularla edinildiğini, ideal olan formların ise bunun özünü …
Aristoteles’in metafiziği Platon’un metafiziğinden etkiler taşısa da hocasının anlayışından kısmen koptuğu için ona karşıtmış gibi düşünülmüştür. Aristoteles yaşlandıkça hocasının formlar öğretisinden kopar ve “idealar teorilerinin kurucularını severiz, ama doğruyu …
MÖ. 384- MÖ. 322 arasında yaşamış Yunan filozoftur. Platon’un öğrencisi, Büyük İskender ve Teophrastus’un hocasıdır. Stagiros, Makedonya’da doğar. Babası Makedonya kralı Philip’in hekimidir, ailede hekimlik geleneği vardır. Yunanistan’ın kuzeyinde …
Değer çalışması ya da aksiyoloji, estetik ve etik gibi insani değerlere, kabullere dayanan bilgileri konu alır. Metafizik ve bilgi gibi iki ana alandan sonra Platon’un değer anlayışını (etik ve …
Platon’un bilgi anlayışı ya da epistemolojisi, yani bilgi çalışması Meno, Phaedo, Theaetetus, Devlet(Politeia) gibi eserleri başta olmak üzere Sokratik diyaloglardan elde ettiğimiz görüşlere dayanır. Platon’un mağara benzetmesinde duyularla algıladığımız …
Metafizik klasik dönemden sonra üretilmiş bir terim olarak filozofların tanrı ve varlık anlayışlarını içerir. Aristoteles’in ilk nedenler, temeller çalışması olarak adlandırdığı bir çalışmadır. Platon’a göre duyular dünyası, yani çevremizde …
Akademia, Platonik Akademi ya da Hekademia, Filozof Platon tarafından MÖ. 385’te kurulan okuldur. Sokrates’in ölümünden sonra 12 yıl Atina dışında gezen ve 40 yaşında Atina’ya gelen Platon, hocası ile …
Platon(MÖ. 428, Atina- MÖ. 348, Atina) antik Yunanlı filozof. Batı düşünce tarihinin en önemli ismi, ilk sistematik filozof ve belki de en etkili filozof. Sokrates’in öğrencisi ve Aristoteles’in hocasıdır. …
Mağara alegorisi, Platon’un Mağarası ya da mağara benzetmesi Platon’un Devlet(Politeia) adlı eserinin yedinci kitabının başında geçen bir analojidir. Sokrates anlatır, Platon’un ağabeyi Glaukon da dinler. Aşağıdaki metin kitaptaki bölümün …
Sokratik yöntem, Sokratik elenkos(çürütme), mayotik(maieutique) veya felsefi ebelik olarak da bilinen; Atinalı filozof Sokrates’in( MÖ. 469-399) karşısındaki insanlara sorular sorarak doğruları bulmasını sağladığı tartışma tarzıdır. Sokrates sorular sorarak karşısındaki …
Sokrates hakkındaki bilgilerimiz başta öğrencisi Platon olmak üzere Ksenofon, Aristofanes, Laertius ve Aristoteles gibi ikincil kaynaklardandır. Sokrates felsefesini yazmak yerine insanlarla tartışarak bir yaşam biçimi olarak benimseyerek yapmıştır. Ayrıca …
MÖ. 469-399 arasında yaşayan filozoftur. Filozofluğa heykeltıraşlık(taş ustalığı) sonrasında yaşlılığında başlamıştır. Kitap yazmamıştır, bire bir insan etkileşiminin daha önemli olduğunu düşünmüştür. Hayatı hakkındaki bilgileri de öğrencilerinden alırız. Hatta bizim …