Dil Nedir Tanımı İşlevi Anlamı

Dil nedir

Güncel sözlükte: İnsanların düşündüklerini ve duyduklarını bildirmek için kelimelerle veya işaretlerle yaptıkları anlaşma, lisan, zeban 2. Bir çağa, bir gruba, bir yazara özgü söz dağarcığı ve söz dizimi:  3. Belli mesleklere özgü dil: Hukuk dili. 4. Düşünce ve duyguları bildirmeye yarayan herhangi bir anlatım aracı. Kısaca, insanın iletişim yeteneğidir diyebiliriz.  Bak: dmy.info/Düşünce nedir?

Dilbilim sözlüğünde: İnsanlar arasında karşılıklı haberleşme aracı olarak kullanılan; duygu, düşünce ve isteklerin: ses, şekil ve anlam bakımından her toplumun kendi değer yargılarına göre biçimlenmiş ortak kurallarının yardımı ile başkalarına aktarılmasını sağlayan, seslerden örülü çok yönlü ve gelişmiş sistem olarak tanımlanır. Dünya üzerinde konuşulan diller, köken ve yapı bakımından sınıflandırılmaktadır. Köken bakımından yapılan sınıflandırmada aynı ana dile bağlanan bir akrabalık vardır. Hint-Avrupa, Hami-Sami, Fin-Ugur, Ural ve Altay dil aileleri bu temeldeki bir sınıflandırmaya dayanan dil aileleridir. Dünya dilleri yapı bakımından da tek heceli diller, eklemeli diller,  ve çekimli diller olmak üzere üçe ayrılır. Her dil taşıdığı söz hazinesine, kullandığı alanlara, yaşayıp yaşamadığına ve toplumun içinde onu kullanan kesimler açısından taşıdığı farklı özelliklere göre konuşma dili, yazı dili, halk dili, aydın dili, bilim dili, edebî dil, kültür dili, millî dil, ortak dil, resmî dil, yaşayan dil, ölü dil olarak da sınıflandırılabilir.

Dünyada dil aileleri

Dünyada yedi bin civarında dil mevcuttur. Avrupa’da 230 dil konuşulurken Asya’da 2197 farklı dil konuşulur. En çeşitli dil alanı Papua Yeni Gine’dir 4 milyon kişi 832 farklı dil konuşur. (4 bin kişiye 1 dil) Dil ile lehçe ayrımına göre dil sayısı değişir. 2100 yılına gelindiğinde dillerin %90’ının yok olacağı düşünülmektedir.Dil, bilişsel bir yetenek olan karmaşık iletişim olarak tanımlansa da birçok anlamı içinde barındırır. İlk dilin ne zaman oluştuğu tartışma konusudur. Tüm canlıların bir iletişim etkinliği vardır. Bir şekilde diğerlerine bağlıyızdır. Maymunların işaret dili öğrendiğini ve kendi aralarında da belirli ifadeler kullandığını biliyoruz. İnsanların da belli ifadeleri kullanabilmesi 2.3 milyon yıl öncesine( homo habilis) dayanır. Beynin boyutları arttıkça ilkel iletişim düzeni dile doğru evrilmiştir. Bugünkü anlamda dilin yüz bin yıl ve sonrasına ait olduğu düşünülmektedir.

Tüm diller bazı işaretleri belli anlamlarla ilgilendirmek üzerine kuruludur.  Bir çeşit toplum sözleşmesidir denebilir. Bu yüzden ulus olmak en önce dille ilgilidir. Toplum olmanın ilk şartı birbirini anlamaktır. Üzerinde uzlaşılan imge ve simgeler insanları uzlaştırmış, ortak ülküye yöneltmiştir. Dil, insan beyninde birçok alanda işlenir ancak Broca ve Wernicke alanları önemlidir. İnsan bebekleri 3 yaşında akıcı konuşmaya başlar. Bütün hayatında da dili öğrenir ve değiştirir. Dil, konuşanlarının uzlaştığı bir sistemdir. Düşünceyle iç içedir. Düşünce çoğunlukla kendi kendine konuşmaktır.(bak:dmy.info/dusunce-nedir/) Felsefe de dille iç içedir. Felsefenin sorgulamaları düşüncenin en büyük aracı olan dille bağlaşıktır. Dilden bağımsız bir felsefe ya da düşünce vuku bulmamıştır. Filozoflar Antik Yunan’dan beri bunun farkındadır. Gorgias: “Hiçbir şey var değildir, var olsaydı bile, bilinemezdi, bilinse bile, başkasına bildirilemezdi” demiştir. Modern felsefe dilbilimle illgilidir. Bazı felsefe bölümleri dilbilim bölümleriyle birleşerek dilbilim ve felsefe adını almıştır. Kısacası, dil her şeyin olduğu gibi, en başta düşüncenin ve felsefenin aracıdır. Bak. Dil Nedir Çankaya Üniversitesi.

Dilimin sınırları, dünyamın sınırlarını belirler. Ludwig Wittgenstein

Felsefe, aklımızın dille büyülenmesine karşı verilen bir savaştır.Ludwig Wittgenstein

Sessizlik tanrının dilidir, kalan her şey kötü çeviridir.  Mevlâna

Kelimeler ön bilgidir. Bir kişiyi diğerine gösteren iç bağdır, kelimeler değil. Mevlâna 

Sesini değil, sözünü yükselt! Yağmurlardır yaprakları büyüten, gök gürültüleri değil. Mevlâna 

Bir ülkenin kanunlarının çiğnenmesinden sonra en büyük suç, dilinin çiğnenmesidir. Walter Lanoor 

Kendi dilini tam olarak bilmeyen, başka dilleri de bilemez. Bernard Shaw 

Düşünce dili bozabiliyorsa, dil de düşünceyi bozuyordur. George Orwell

Dil bir labirente benzer. Bir taraftan yaklaşırsan yolunun nereye gittiğini bilirsin; aynı yere başka taraftan yaklaşmaya çalışırsan artık yolunun nereye gittiğini bilemezsin. Ludwig Wittgenstein, PI., Oxford 1958,Bilingual, s.82e

Bütünüyle olmasa bile- geniş bir sınıfa ait durumlar için kullandığımız “anlam” sözcüğü şöyle tanımlanabilir: bir sözcüğün anlamı onun dildeki kullanımıdır. Ludwig Wittgenstein, Philosophical Investigations 43.