Yapılandırmacılık, önceden öğrenilenlerle entegre ederek öğrendiğimizi ve bilgi öznel olduğundan öğrenenin kendisinin öğrenmesi için öğretenin yapılandırmacı(öğrenene rehber) olması gerektiğini savunan eğitim felsefesi akımıdır.
Türkiye’de 2005’ten beri ulusal öğretim programları bu anlayışla tasarlanmaktadır. Davranışçı eğitim eğilimleri de görülmüş, ancak ne davranışçı ne de yapılandırmacı eğitimin uygulanamadığı, sadece mevzuatta kavramsal aşamada kaldığı yorumlanmaktadır.[1]
İlerlemecilik eğitim felsefesine pragmatizm felsefesine dayanır. Pragmatizm, bir bilginin değeri için pratikteki işlevin ölçüt alınmasını savunur. Tekrara karşıdırlar, transfere ve bireyin kendi işine yaratmasına önem verirler. Piaget’nin bilişsel gelişim teorisine temellenmiştir. Önemli isimlerinden bazıları:
- John Dewey (1859–1952)
- Maria Montessori (1870–1952)
- Jean Piaget (1896–1980)
- Lev Vygotsky (1896–1934)
- George Kelly (1905–1967)
- Jerome Bruner (1915–2016)
- Edgar Morin (1921…)
- Humberto Maturana (1928…)
- Yapılandırmacı eğitimde program öğrencilerin problemlerine göre düzenlenir.
- Önemli olan öğrencinin pratikte bilgiyi işine yaratabilmesidir.
- Bilişsel çelişki, kargaşa, kaos, belirsizlik ve soruşturma öğrenmeye yardımcıdır. Kişinin bunları özgün şekilde aşarak kendi anlayışına(kendi kavram dünyasına) uygun bir tercüme işlemi gerçekleştirmesine rehber olunmalıdır.
Bu akım bir öğretme ortamında yapılması gerekenleri özetleyen modeller ile meşhurdur. Bunlar 3E, 5E ve 7E olarak gittikçe detaylanan öğretim adımlarıdır. “Buluş yoluyla öğretim yöntem ve tekniklerini” kullanırlar.
3E MODELİ
Denge tanıtmak, dengesizlik oluşturma, yeniden denge kurmak olarak da özetlenmiştir.
- Keşfetme (Exploration): Öğrenenlerin dikkatini çekmek, merak ettirmek, teşvik etmek ve sorgulatmaktır.
- Kavram Tanıtımı (Term Explanation/Introduction):Keşfetme çabasından sonra öğretenin yardımıyla gerekli kavramların öğrenmelere uygulanması ve organize edilmesidir.
- Kavram Uygulaması (Concept Application/Expansion): Öğrenilen kavramların yeni durumlarda uygulanması, kullanılması; hatırlama ve anlama basamaklarından uygulama, analiz ve değerlendirme basamaklarına geçilmesidir. Kavramın uygulanabilirliğinin öğrenilmesi istihbarat niteliğindeki kavramın bilgiye dönüştürülmesini de sağlar.
5E MODELİ
3E modelindeki keşfetme basamağının giriş ve dikkat çekme olarak ikiye ayrılması ve ardından bir de değerlendirme basamağının eklenmesiyle oluşmuştur.
- Dikkat Çekme (Engagement): Dersten ve öğrenmeden hariç bile sayılabilir. Öğrenen kişinin dikkatini çekecek bir yan, video, atasözü, gerçek problem, şarkı gibi unsurlarla bir konuya, gerçekliğe, soruna dikkat çekilir.
- Keşfetme (Explore): Öğrenenin kendisinin çözmeye çalıştığı, kendi çabalarını sarf ettiği ve kendi öğrenmelerini kullanmaya çalıştığı bir keşif sürecidir.
- Açıklama (Explain): Problemin çözümünün açıklandığı, genel bir ilke veya bilgiye ulaşıldığı aşamadır. Öğretenin en aktif olduğu aşamadır. Öğrenen kendisi açıklayabilse daha iyi olur tabi.
- Derinleştirme (Elaborate): Öğrenen kişi baştaki problemden farklı bir duruma öğrendiklerini uygular ve öğrendiği kavramları, teknikleri derinleştirir.
- Değerlendirme (Evaluate): Beklenen davranış değişikliği veya öğrenmelerin gerçekleşip gerçekleşmediğini öz değerlendirme, portfolyo, akran değerlendirme vs gibi ölçme-değerlendirme yöntemleriyle denetlemektir.
7E MODELİ
5E modelindeki derinleştirme basamağının genişletme, kapsamına alma ve değiştirme basamaklarıyla genişletilmesiyle oluşturulmuştur.
- Elicit(Meydana çıkarma, teşvik etme): Önceki bilgilerin hatırlanması, bu konuda ne biliyorsun?
- Engage(Giriş): Bu dersin neden ilginç olduğunun gösterildiği dikkat çekme basamağıdır.
- Explore(Keşfetme): Öğrenenlerin bir soruya veya bir fenomene uygulama yapmaya, çözüm bulmaya çabaladığı basamaktır. Öğrencilerin ne bulabileceklerine bakılır.
- Explain(Açıklama): Öğretmenin formel girdi sağladığı, öğrenmelerin yapılandırıldığı açıklama, genelleştirme, kavrama basamağıdır.
- Elaborate(Kapsamına alma): Öğrenilenin nasıl uygulanacağını, benzer durumlar ve bağlamlarda nasıl işe yarayacağının anlaşılmasının sağlandığı basamaktır.
- Extend(Genişletme): Öğrenilenlerin yeni durumlar ve bağlamlarda nasıl işe yarayacağının anlaşılmasıdır.
- Evaluate(Değerlendirme): Son basamak olsa da süreç boyunca geri bildirim ve ölçmeler ile istenen davranış değişikliğinin gerçekleşip gerçekleşmediğini ve kalıcığını sınamaktır.
KAYNAKÇA
- Baş, G., (2011). Türkiye’de Eğitim Programlarında Yapılandırmacılık: Dün, Bugün, Yarın, Eğitişim Dergisi, 32.
- https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/43599
- https://www.eu-jer.com/the-effect-of-7e-learning-model-on-conceptual-understandings-of-prospective-science-teachers-on-de-broglie-matter-waves-subject891