Rönesans Nedir- Düşüncesi

Rönesans Nedir

Vitruvius Adamı- Leonardo insanı doğanın örneği olarak görüyor, bilim ve doğayı sentezliyordu.

Fransızca. renaissance 1. yeniden doğuş, 2. Avrupa’da 14. yy’da başlayan bilim ve sanatta yenilenme dönemi re:yeniden naissance: doğuş. Tarih deyimi olarak 1820’lerde popülerleşmiş, Michelet (1855) tarafından literatüre yerleşmiştir. 15 ve 17. yüzyıllar arasında Avrupa’yı etkisi altına alan kültürel harekettir. En belirgin özelliği Eski Yunan ve Roma kültürünün canlandırılması olan yenilenme dönemi hareketidir.  Rönesans döneminde, Ortaçağ boyunca gölgede kalmış olan antik çağ sanatı ortaya çıkarılmak istenmiştir. Bundaki amaç ise, Yunan-Roma uygarlığı ile Hıristiyanlık arasında bir bağ kurmaktır. Aynı zamanda bir serüven ve keşif çağı olan Rönesans boyunca, astronomide Ptolemaios sisteminin yerini Kopernik sistemi almış; kağıt, matbaa, pusula ve barut gibi yeni ürün ve teknolojiler yaygın uygulama alanı bulmuştur. Michelet’e göre Rönesansın üstadları Araplardır. Antik Yunan, Hint eserlerini çevirerek Avupa’ya akan bir bilgi nehri oluşturmuşlardır.

16. yüzyıl boyunca astronomi, matematik, anatomi ve mekanik en çok gelişen bilim dalları olmuştur. Üniversiteler uzunca bir süredir var olan eserleri tartışmasız kabul ediyor ve yorumsuz olarak aktarıyordu. Rönesans aydınları kitaplardaki tüm bilgiyi, tek gerçek kitap olarak gördükleri “Doğa” adına reddediyorlardı. Doğa, sistemler düşleyerek değil ona el uzatarak tanınabilirdi.  Rönesans hareketinin İtalya’nın Floransa şehrinde başladığı ortak bir kanıdır. İstanbul’un fethi ile buraya göçen Bizanslı bilginler ve onların çevirdiği metinler hareketin doğuşunu sağlamıştır. Kısaca, Avrupa’nın köklerine inerek Orta Çağ karanlığından hicap duyması ve yenilenmeye çalışmasıdır diyebiliriz. Bak: dmy.info/yenicagda-bilim/

Rönesansta önemli icatlar

Barut: 9. yüzyılda Çin’de ilk olarak kullanılmıştır. Rönesans döneminde Avrupa ordularınca kullanılmaya başlanmıştır. Çin’den gelip gelmediği bilinmiyor. Ancak savaş tarihini değiştiren bir gelişme olarak rönesanstan yayılmıştır.

Mekanik Saat: 1300‘lerde üretilen ilk saatlerin hata payı yüksekti. Galileo hatayı minimuma indirerek mekanin saatçiliğin başlangıcını sağladı.

Matbaa: Johannes Gutenberg 1436‘da ilk matbaayı kurdu. Bundan önce kitaplar elle yazılıyor, çok pahalıya mal oluyordu. Mürekkep, mekanik hareket, kağıt ve baskı önceden icat edilmişti. Gutenberg bu icatları birleştirdi ve kitapları ulaşılabilir kıldı.

Kağıdın yaygınlaşması: 1496‘da İngiltere’de açılan kağıt fabrikası kağıdın zenginler dışında da kullanımını sağladı. O zamana dek lüks duvar dekorasyonu olan kağıt, artık bir yayın ve öğrenme aracı olarak kullanılabilecekti.

Lensler: İlk mikroskop 1608‘de Hollandalılarca yapılmıştı. Galileo mikroskopu popüler hale getirdi. Teleskopu icat etmedi ancak onunla gökyüzünü gözlemleyen ilk insandı. Dünyanın merkez olmadığını söyleyen benmerkezci anlayışı yıkmada ilk adımı attı.

Saatçilik:  İlk gözlük ne zaman yapıldı bilinmiyor ancak 1280’lerin tablolarında gözlük giyen insanlar görülür. Gözlük üretimi ve teknikleri İtalya’dan yayılmıştır. 1623‘te en iyi görüşü sağlamak için deneme yanılma yöntemiyle ayarlanan gözlükler üretilmiştir.

Galileo’nun Kepler’e mektubu

Galileo Galilei(1452-1519) dünyanın evrenin merkezi olmadığını gözlemledi. Tüm mevcut düşüncelerin sorgulanmasına yol açtı.

Padua, 4 Ağustos 1597, Paulus Amberger ile bana gönderdiğiniz kitabınız, bilgili bayım, elime birkaç gün değil, birkaç saat önce geçti ve Paulus Almanya’ya hemen döneceğini bildirdiğinden, bu mektupla şükranlarımı size bildirmeseydim kendimi gerçek bir nankör addedecektim… Şimdilik yalnız girişi okumuş bulunuyorum. Ama bundan niyetinizi bir ölçüde öğrendiğimden gerçeğin peşinden giderken yol arkadaşı olarak sizin gibi insan bulabildiğim için kendimi kutluyorum. Zira gerçeği arayan ve yanlış bir felsefe yöntemini reddetmeyen çok az kimse bulunması acınacak bir durumdur. Ancak yüzyılımızın bedbahtlığına yerinmenin değil, sizinle birlikte gerçeği kanıtlayan şu güzel fikirlerin tadını çıkarmanın yeri. Bu yüzden şu vaadimi ekliyorum ki, kitabınızı sükunet içinde okuyacağım; çünkü içinde en güzel şeyleri bulacağıma eminim. Eğer sizin görüşünüzde daha çok insan bulunsaydı, halka kendi düşüncelerimi açmaya kalkışabilirdim. Böyle olmadığına göre ben de kendimi bunu yapmaktan alıkoyacağım. Zamanın azalması ve kitabınızı okumak için olan iç-ten isteğim, mektubu, sizi yakınlık duygum için temin ederek bitirmemi gerektiriyor. Daima hizmetinizde olacağım. Hoşçakalın ve kendiniz- den başkaca iyi haberler vermeyi ihmal etmeyin. İçten dostluk için sizin, Galileo Galilei Padua Akademisi’nde Matematikçi

Kepler’in Galileo’ya mektubu

Prag, 9 Ağustos 1610 Medici yıldızları üzerindeki gözlemlerinizi,  Toscana Grand Dükü’nün elçisinden aldım. İçimde, aletlerinizi görmek, böylece sonunda da göklerdeki büyük gösterinin tadını sizin gibi çıkarabilmek için dayanılmaz bir istek uyandırdınız. Burada elimizde bulunan okülerlerden en iyisi on kat, diğerleri ise ancak üç kat büyütebiliyor. Elimde bulunan tek bir tanesi yirmi kat büyütme verebiliyor, ama ışığı çok zayıf. Bunun nedenini bilmiyor değilim ve şiddetin nasıl artırılabileceğini görüyorum. Fakat insan parayı harcamaya tereddüt ediyor. …Benim indimde, hiç kimsenin bir kişiyi, ileri sürülmüş olan yeni, nadir ve özgünlüğünde güzel fikirleri iyice tanıyıp anlamadıkça, başkasının fikirlerini sahiplenmek- le itham etmeye hakkı yoktur. Birisinin beni, başkasını yermek amacıyla, ünüm için övmek istemesini hakaret telakki ederim. Hiçbir şey beni böyle birisinin övmesi kadar tedirgin edemez. Ne kadar insanlık dışı bir kimse! Bana, şaşılacak şekilde sizin keşiflerinizin değerlerine karşı kuşku atfediliyor, sırf herkesin kendi görüşünde olmasına izin verdiğimden! Ne basiretsizlik! Başkalarının görüşlerinin kendiminkilerle uyum içinde olması şart değil. Bir şeyi doğru olarak görürken, aynı düşüncesinde olmayanlara karşı yine de hoşgörülü olabiliyorum. …Ey bilge Pitagoras, sen felsefedeki heybetin susmaktan başka bir şey olmadığına inanırdın! Ama artık her şey ortada. Sen Galileo’m kutsal göklerin en kutsalını açtın. Çıkarılan gürültüye nefretle bakmaktan başka ne yapabilirsin? Bu kişiler felsefeyi küçümsemelerinin sonunda ebe- diyen cehalet içinde kalarak kendi kendisinden intikam alacaktır.

Michelangelo,Leonardo, Raphael: Rönesans’ın üç büyük sanatçısı

Rönesans filozofları: Petrarch (1304–1374) Leonardo Bruni (1374–1444) Cusa’lı Nikola(1401–1464) Bak: dmy.info/ronesansta-felsefe-cusali-nikola/ Lorenzo Valla (1405–1457) Marsilio Ficino (1433–1499) Pietro Pomponazzi (1462–1525) Pico della Mirandola (1463–1494) Desiderius Erasmus (1466–1536) Nikolo Makyavel (1469–1527) Thomas More (1478–1535) Francisco de Vitoria (c.1480–1546) Martin Luther (1483–1546) Juan Luis Vives (1492–1540) Michel de Montaigne (1533–1592) Giordano Bruno (1548–1600) Francisco Suárez (1548–1617) Francis Bacon (1561–1626) Galileo Galilei (1564–1642) René Descartes (1596–1650) Tommaso Campanella (1568–1639) Franciscus Patricius (1529–1597) Hugo Grotius (1583–1645) Thomas Hobbes (1588–1679) Huldrych Zwingli (1484–1531) Güzel bir sunum: Yıldız Teknik.edu.tr